دریم ستُوری

Dream Story

Arthur Schnitzler

نویسنده: آرتور شنیتسلِر
ترجمان: جی. اِم. کِیو. دِیویس
ناشر: کتاب‌های پنگوئن
چاپ اول، 1999
قطع –غیر ِ استاندارد-
تک جلد ، 99 صفحه 
9.99 پوند

بدبختی ِ خواندن ِ کتاب ِ ترجمه وقتی تو ِ چشم می‌زند که کتاب ِ مورد ِ نظر، مورد ِ بحث‌انگیزی باشد. وقتی نمی‌شود فهمید آیا این‌که می‌خوانیم واقعن همان است که نویسنده نوشته؟ درِیم‌ستُوری(1925) یکی از این موارد ِ پدر درآوَر است: در ایران اجازه ِ ترجمه و انتشار نمی‌یابد، به‌َش منتسب است که اروتیک است و اقتباس سینمایی ِ کوبریک‌ش  معلوم‌الحال است –کار ندارم که باور عموم است که اروتیکا ِ فیلم عملگر ِ منفی است، آر-رِیتِد است بالاخره–. ولی هم‌چنان بعد از خواندن ِ ترجمه ِ انگلیسی نمی‌توانم بفهمم چرا ترجمه ِ فارسی‌ش اجازه انتشار نمی‌یابد. اگر آن‌چه شنیتسلِر نوشته بی هیچ سانسور و کم‌وکاستی هم‌این ترجمه ِ انگلیسی باشد، چرا به فارسی ترجمه نمی‌شود سوال ِ معتبری‌ست.

خط ِ روایی داستان منطبق با سیر فیلم‌ش است. شاید یک یا دو ملاقات ِ کم‌تر-بیش‌تر در کتاب. هرچند به نظرم از آلبِرتاین ِ کتاب به آلیس ِ فیلم مقدار زیادی از منفعل بودن ِ شخصیت کم شده‌ست. از یک خانه‌دار که در کل کتاب تنها حضور جدی‌ش قبول ِ امکان خیانت به فرِیدولین و روایت خواب ِ خیانت‌انگیزَش است به شخصیت ِ از نظر ذهنی پیچیده‌تر ِ فیلم. تفاوت می‌تواند به تمرکز متفاوت فیلم و کتاب نسبت داده شود البته. تلاش ِ روان‌شناس‌انه ِ شنیتسلر ِ یُخده فروید-اندیش بر اخلاق حاکم بر موقعیت در ذهن ِ فرِیدولین در برابر رابطه‌نگری ِ کلی ِ کوبریک در فیلم. نکته ِ بسیار جالب در فصل‌های ابتدایی ِ داستان عزم راسخ ِ فریدولین برای اثبات ِ ترسو نبودن است. صفت بزدل بودن به عنوان ِ اتیکتی کاملن مرصوم برای یهودی‌ها ِ غیر ِ آریایی در زمان ِ شنیتسلر چنان نوسنده را آزار داده که فریدولین برای اثبات همین شجاعت به خودش درگیر ِ شب‌نشینی ِ اسرارآمیز و پیامد‌های روانی ِ بعدی می‌شود.

اگر سیر تحول را با گذشت زمان در نظر بگیریم، فرولاین‌الزِه(1926) که درست سال ِ بعد از دریم‌ستُوری نوشته شده هرچند کم‌تر جدی اما بافت ِ روان‌شناس‌انه ِ قوی‌تر و روایت ِ فکری مدرن‌تری دارد. حیف پلات‌ش حول ِ خواب نمی‌گذرد. یحتمل بلند‌تر بودن، معتدل‌تر بودن و جامعیت دریم‌ستُوری‌ست که ماندگارتر و متفاوت‌ترَش می‌کند از آثار ِ دیگری چون فرولاین‌الزِه و یا ستوان‌گوستل.